Σενάριο

Προβολές της Αναγέννησης στο Σύγχρονο Κόσμο.

Ταυτότητα
Τάξη: Β΄ Λυκείου
Γνωστικό Αντικείμενο: Νεοελληνική Γλώσσα και δευτερευόντως Ιστορία. Υλοποιείται σε εργαστήριο Πληροφορικής και απαιτούνται γνώσεις πληροφορικής από το διδάσκοντα και τους μαθητές. Δεν χρειάζεται η συνδρομή του καθηγητή Πληροφορικής.

Περίληψη
Με τη βοήθεια του Διαδικτύου οι μαθητές συγκρίνουν γεγονότα/καταστάσεις/στάσεις της εποχής της Αναγέννησης με αντίστοιχα της σημερινής εποχής και διαπιστώνουν/σχολιάζουν ομοιότητες και διαφορές. Στόχος η παρουσίαση των συμπερασμάτων τους με χρήση λογισμικού παρουσίασης και σημειώσεων.

Σκεπτικό, Σκοποί, Στόχοι
1. Η Αναγέννηση απέχει από εμάς μισή χιλιετηρίδα αλλά ταυτόχρονα βρίσκεται στην αρχή αυτού που συμβατικά ονομάζουμε Νεότεροι Χρόνοι. Οι μαθητές καλούνται να διαπραγματευθούν το θέμα της επιβίωσης ή όχι στοιχείων της ως τις μέρες μας αλλά και να εξετάσουν την διαμόρφωση της ανθρώπινης προσωπικότητας στο πέρασμα του χρόνου.
2. Στο ελληνικό σχολείο κυρίαρχες μορφές διατύπωσης από τους μαθητές των απόψεών/σκέψεων τους είναι οι γραπτές εργασίες και οι προφορικές απαντήσεις σε συγκεκριμένες ερωτήσεις των διδασκόντων. Συνεπώς υπάρχει αδυναμία των μαθητών να παρουσιάσουν προφορικά εκτεταμένες εργασίες χρησιμοποιώντας λογισμικό παρουσίασης και σημειώσεις.
3. Οι μαθητές της Β΄ Λυκείου διδάσκονται τη συγγραφή (πλαγιο)τίτλων και σημειώσεων στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας. Το σενάριο κινείται σε αυτά τα πλαίσια αλλά σε σχέση όχι με κάποιο γραπτό κείμενο αλλά με εικόνες/φωτογραφίες. (Όπως έχει ειπωθεί ο ζωγράφος αντιμετωπίζει τον πίνακά του όπως ο συγγραφέας το έργο του)
4. Θα παραχθεί από τους μαθητές κειμενικό είδος με τη βοήθεια εργαλείων που προσφέρουν οι Τ.Π.Ε.
5. Οι μαθητές μέσα από την εργασία τους να σκεφτούν και να διατυπώσουν κρίσεις για τη σημερινή εποχή/κοινωνία.

Χρονισμός
Απαιτούνται 3 διδακτικές ώρες (από το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας). Θεωρείται δεδομένο ότι οι μαθητές έχουν ήδη διδαχθεί το κεφ. Σημειώσεις – Περίληψη από το σχολικό βιβλίο της Έκθεσης – Έκφρασης.

Οργάνωση και Διαδικασία
1. Οι μαθητές χωρίζονται σε 9 ομάδες των 3 ατόμων ανά υπολογιστή. Η κατανομή τους γίνεται έτσι ώστε σε κάθε ομάδα να υπάρχουν μαθητές έμπειροι στην αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο και στη χρήση λογισμικού παρουσίασης. Σε κάθε υπολογιστή έχει αντιγραφεί από το διδάσκοντα ένα αρχείο Power Point. Στο χώρο των σημειώσεων έχουν γραφτεί οι οδηγίες για τους μαθητές. Συνεπώς δεν χρειάζεται να δοθεί φύλλο εργασίας.
2. Όλες οι ομάδες επισκέπτονται το site http://witcombe.sbc.edu/ARTHLinks.html και ενθαρρύνονται να περιηγηθούν στους πίνακες της Αναγέννησης και να επιλέξουν έναν (η κάθε ομάδα) που τους προκαλεί ενδιαφέρον. Τον πίνακα αυτόν πρέπει να τον αντιγράψουν σε διαφάνεια του αρχείου Power Point.
3. Οι μαθητές ενθαρρύνονται να βρουν και να προσθέσουν στις σημειώσεις του αρχείου έναν τίτλο/φράση για τον πίνακα που επέλεξαν ώστε μέσα από αυτή την προσπάθεια να κατανοήσουν καλύτερα το θέμα του.
4. Χρησιμοποιώντας τη παραπάνω φράση ψάχνουν στο διαδίκτυο για φωτογραφίες της σύγχρονης εποχής με θέμα ανάλογο των πινάκων. Τις φωτογραφίες τις επικολλούν σε διαφάνειες του αρχείου τους.
5. Διαπιστώνουν ομοιότητες/διαφορές ανάμεσα στις φωτογραφίες και τους πίνακες και προχωρούν σε κριτική των αντίστοιχων κοινωνικών θεμάτων που θίγονται και αφορούν και τη δική τους εποχή.
6. Καταγράφουν τις σκέψεις τους υπό μορφή σημειώσεων στο αρχείο τους.
7. Εκτυπώνουν τις σημειώσεις τους και με τη χρήση του προβολέα προχωρούν στην παρουσίαση της εργασίας τους στους συμμαθητές τους.
8. Δημιουργείται ένα αρχείο από τη συνένωση των εννέα πρώτων. Οι σημειώσεις αξιοποιούνται για τη συγγραφή κειμένου. Όλα μαζί αναρτώνται στην ιστοσελίδα του σχολείου.

Κριτική
Το σενάριο δεν έχει υλοποιηθεί σε σχολική αίθουσα. Υπάρχει ο κίνδυνος κατά τη διαδικασία ανεύρεσης των εικόνων στο διαδίκτυο οι μαθητές να αποπροσανατολιστούν εξαιτίας του μεγάλου αριθμού που θα βρουν. Ο διδάσκων θα πρέπει να τους βοηθήσει ώστε να μη χαθεί υπερβολικά πολύς χρόνος στην ανεύρεση του υλικού τους. Επίσης απαιτείται η εγρήγορση του διδάσκοντα ώστε το μάθημα να μη μετατραπεί σε ιστορία της Τέχνης.

Υλικά
Λογισμικό Παρουσίασης.
Η ιστοσελίδα http://www.google.gr/
Η ιστοσελίδα http://witcombe.sbc.edu/ARTHLinks.html (τελευταία επίσκεψη στις 28/06/2008)
Προβολέας

Σενάριο με αξιοποίηση της φηφιοθήκης της Εθνικής Βιβλιοθήκης

Η χρονιά απελευθέρωσης της Ελλάδας (1944)
μέσα από τις στήλες μιας εφημερίδας

Δημιουργός: Κοσμάς Τουλούμης

Ταυτότητα: προτεινόμενο σενάριο διδασκαλίας για την Γ΄ Γυμνασίου και την Γ΄ Λυκείου
Γνωστικά αντικείμενα: Ιστορία, Γλώσσα

Βασίζεται σε ομαδοσυνεργατική μάθηση και υλοποιείται με την εφαρμογή Σχεδίου όπως αυτό περιγράφεται στη θεωρία της πολυτροπικότητας της επικοινωνίας και των πολυγραμματισμών. Πραγματοποιείται στο σχολικό εργαστήριο. Απαιτούνται οι βασικές δεξιότητες χρήσης των ΤΠΕ.

Περίληψη: Οι μαθητές αξιοποιώντας το ψηφιακό αρχείο εφημερίδων της Εθνικής Βιβλιοθήκης, συλλέγουν τίτλους πρωτοσέλιδων άρθρων της εφημερίδας «Ελευθερία» (Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 1944) και δημιουργούν ένα ιστολόγιο το οποίο μέσα από τους τίτλους αυτούς δείχνει την πορεία προς την απελευθέρωση, τα μετά από αυτήν και τα άλλα ζητήματα που απασχολούσαν τότε τον κόσμο. Μετατρέπουν, τέλος, την ιστορική αφήγηση του σχολικού εγχειριδίου σε δημοσιογραφικό λόγο με τη μορφή τίτλων άρθρων και αναρτούν στο ιστολόγιο του μαθήματος αυτούς τους τίτλους.

Τεχνολογίες και παραδοσιακά υλικά
Η/Υ
Διαδίκτυο
Ιστολόγιο

Σχολικό εγχειρίδιο

Γνωστικό και Παιδαγωγικό Σκεπτικό

Α΄ Σκεπτικό
Η χρησιμοποίηση των εφημερίδων ως πηγών της Ιστορίας δίνει τη δυνατότητα για μια καταγραφή των ιστορικών γεγονότων από τη σκοπιά ανθρώπων τη στιγμή που τα έζησαν, αλλά και της διερεύνησης του αντίκτυπου που είχαν αυτά στον καιρό τους. Επιπλέον, η σχετική εξοικείωση των μαθητών με την εφημερίδα ως έννοια και ως είδος προσφέρει τη δυνατότητα για μια πιο βιωματική προσέγγιση των ίδιων γεγονότων.

Β΄ Σκοπός
Η ανάδειξη και η αξιολόγηση της σημασίας των εφημερίδων και του διαδικτύου ως πηγών για τη σύγχρονη Ιστορία

Γ΄ Στόχοι
οι μαθητές
Να γνωρίσουν τη χρονιά του।944 μέσα από τα δημοσιεύματα μιας εφημερίδας
Να εκτιμήσουν την αξία των εφημερίδων ως ιστορικής πηγής
Να συνειδητοποιήσουν τη σημασία των ψηφιακών αρχείων
Να αξιολογήσουν την προσφορά, αλλά και τους πιθανούς κινδύνους χρήσης του διαδικτύου στη συγγραφή της σύγχρονης Ιστορίας
Να συγκρίνουν το λόγο της εφημερίδας με την ιστορική αφήγηση του σχολικού εγχειριδίου και να εντοπίσουν τις διαφορές τους μετατρέποντας την ιστορική αφήγηση σε δημοσιογραφικούς τίτλους

Χρονισμός: 2 διδακτικές ώρες

Αξία χρήσης ΤΠΕ:
Αξιοποίηση ψηφιακών αρχείων, καθώς και εξοικείωση με τους νέους ψηφιακούς γραμματισμούς που προωθούνται στο πλαίσιο του Web 2.0.

Οργάνωση της τάξης-Διδακτική Διαδικασία

Α΄ Πλαίσιο και Δραστηριότητες
1η διδακτική ώρα
Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες των τεσσάρων ατόμων
Κάθε ομάδα δημιουργεί το ιστολόγιό της διαλέγοντας τον τίτλο και τη μορφή του
Αποστολή των ομάδων, όπως περιγράφεται σε φύλλο εργασίας που τους δίνεται, είναι:
o να χρησιμοποιήσουν την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Εφημερίδων και Περιοδικού Τύπου της Εθνικής Βιβλιοθήκης στη διεύθυνση http://www.nlg.gr/digitalnewspapers/ns/main.html
o να εντοπίσουν την εφημερίδα «Ελευθερία» και τα πρωτοσέλιδά της του 1944 (30 Αυγούστου – 31 Δεκεμβρίου)
o να μεταφέρουν τα πρωτοσέλιδα σε φάκελο στον υπολογιστή τους και να τα αποθηκεύσουν
o κάθε μέλος της ομάδας να καταγράψει τους τίτλους των άρθρων στα πρωτοσέλιδα ανά μήνα (Αύγουστος-Σεπτέμβριος, Οκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος).
o Οι τίτλοι των άρθρων να αναρτηθούν με χρονολογική σειρά στο ιστολόγιο της ομάδας
o Στην ολομέλεια της ομάδας να μετατραπεί η ιστορική αφήγηση του σχολικού εγχειριδίου σε ενδεχόμενους τίτλους εφημερίδας
o Οι τίτλοι αυτοί να αναρτηθούν στο ιστολόγιο της ομάδας
2η διδακτική ώρα
Ακολουθεί συζήτηση για την αξιοπιστία των εφημερίδων ως ιστορικής πηγής και για την οπτική γωνία από την οποία αντιμετωπίζουν τα ιστορικά γεγονότα

Κριτική
Το παρόν σενάριο μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη δημιουργία ενός ευρύτερου project για προσέγγιση της Ιστορίας με βάση ψηφιακά αρχεία και εφημερίδες.. Είναι ευέλικτο και εύκολο στην πραγματοποίησή του. Το σημείο που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή είναι η συζήτηση σχετικά με την άκριτη χρήση του διαδικτύου ως ιστορικής πηγής σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες που υπάρχουν στη χρήση των εφημερίδων ως ιστορικής πηγής.