Τρίτη 1 Ιουλίου 2008

ΣΕΝΑΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ



ΤΆΞΗ: Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ



ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: Η “ΙΘΑΚΗ” του Κ. Π. Καβάφη.



ΙΔΕΑ:Διδασκαλία του ποιήματος «Ιθάκη» του Κ.Π.Καβάφη, στο εργαστήριο των η/υ με τη βοήθεια του διαδικτύου. Περιήγηση στο αρχείο του ποιητή και βαθύτερη γνωριμία με τον ποιητή και το έργο του. Απαραίτητη προϋπόθεση κρίνεται η εξοικείωση των μαθητών με τα βασικά εργαλεία ΤΠΕ.




ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ:
Το προτεινόμενο σενάριο μαθήματος ανταποκρίνεται στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Συγκεκριμένα, το ποίημα “Ιθάκη” περιέχεται στο σχολικό εγχειρίδιο της Α΄ τάξης του Λυκείου. Ο καθηγητής, εφαρμόζοντας την ομαδοσυνεργατική μέθοδο διδασκαλίας, επιχειρεί μια διαθεματική προσέγγιση του έργου, αναλαμβάνοντας κατά βάση καθοδηγητικό ρόλο προς τις ομάδες που συγκροτούνται για την εκπόνηση των εργασιών.




ΣΤΟΧΟΙ:


1. Να προσεγγίσουν οι μαθητές τον κόσμο της καβαφικής ποίησης.
2. Να ευαισθητοποιηθούν και να ερμηνεύσουν οι μαθητές σφαιρικά και πολύπλευρα την ποίηση κάνοντας συγκρίσεις και εντοπίζοντας ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στα καβαφικά ποιήματα και σ΄ αυτά άλλων ποιητών, όπως του Κ. Παλαμά και του Κ. Καρυωτάκη.
3. Να δραστηριοποιηθούν οι μαθητές κάνοντας πλοήγηση στο διαδίκτυο και να εξοικειωθούν με ιστοσελίδες ιδιαίτερου λογοτεχνικού ενδιαφέροντος
4. Να αναδείξουν την ταυτότητά τους και να προβάλλουν την υποκειμενική τους ετερότητα με βάση το πώς προσλαμβάνουν και προσεγγίζουν την ποίηση.
5. Να αξιοποιήσουν την τεχνολογία σε σχέση προς το σχολικό εγχειρίδιο.
6. Να έρθουν σε επαφή με συγκεκριμένους γλωσσικούς τύπους του Καβάφη.
7. Να ψυχαγωγηθούν.
8. Να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές τη διαχρονικόητα της καβαφικής ποήσης.
9. Να εξοικειωθούν οι μαθητές με τη χρήση του επεξεργαστή κειμένου κατά την παραγωγή συνεχούς γραπτού λόγου.
10. Να μάθουν να εργάζονται σε ομάδες και να αντιμετωπίζουν κριτικά και επιλεκτικά τις πληροφορίες που διαθέτει το διαδίκτυο.
11. Να ανταλλάξουν απόψεις και να συζητήσουν μεταξύ τους μετά την παρουσίαση των εργασιών τους, αναπτύσσοντας έτσι τηναυτενέργεια και τη συνεργατικότητα.



ΧΡΟΝΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ: 5 διδακτικές ώρες.





ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ:

Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες των τριών ή τεσσάρων ατόμων ανάλογα με τον αριθμό των μελών της τάξης. Ο καθηγητής ορίζει δραστηριότητες σε κάθε ομάδα με δυνατότητα να αναλαμβάνουν οι μαθητές εκ περιτροπής το ρόλο συνδέσμου των ομάδων, ώστε να υφίσταται μια μορφή επικοινωνίας και συνεργασίας των ομάδων κατά τη διάρκεια της εκπόνησης του εγχειρήματος.



ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ:

Επιδιώκεται μια προσέγγιση της ποίησης του Καβάφη με διαφορετικό τρόπο από την παραδοσιακή μέθοδο στην τάξη, με αποτέλεσμα οι μαθητές να αυτενεργήσουν και να αναγνωρίσουν μόνοι τους, από το υλικό που διαθέτει το διαδίκτυο, τη φυσιογνωμία της ποίησης του Καβάφη.Τα συμπεράσματά τους θα διατυπωθούν υπό τη μορφή απαντήσεων στις ερωτήσεις του φύλλου εργασίας.



ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ:

διαδίκτυο
επεξεργαστής κειμένου
power point
ιστολόγιο μαθήματος
φύλλο εργασίας



ΑΞΙΑ ΧΡΗΣΗΣ ΤΠΕ

Με τη χρήση των ΤΠΕ διευρύνουμε τους ψηφιακούς πόρους και τους παρουσιάζουμε εύκολα, γρήγορα και με πολλούς τρόπους. Επιπλέον, συντελείται η ανάδειξη του κοινωνικού υποκειμένου και ο μαθητής αναλαμβάνει ενεργό ρόλο στην εκπαιδευτική διαδικασία.



ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Οι μαθητές θα κληθούν, εξυπηρετώντας ένα διαθεματικό πλαίσιο μαθήματος (εμπλέκονται στοιχεία από τη λογοτεχνία, την ιστορία, τον όμηρο, τα αγγλικά) και αξιοποιώντας τις δυνατότητες του διαδικτύου, να ενταχθούν σε ένα επικοινωνιακό πεδίο συνεργατικής μάθησης και να έρθουν σε επαφή με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της καβαφικής ποίησης. Θα διαφανεί η κριτική ικανότητα ανάγνωσης ποιημάτων, θα αναδειχθεί η συγκριτική μέθοδος μέσα από τη σύνδεση των ποιημάτων του Καβάφη με αυτά του Καρυωτάκη. Επίσης, θα εντοπίσουν οι μαθητές το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της Ελλάδας του Παλαμά και θα το αντιδιαστείλουν με τον έξω από τα σύνορα ελληνισμό της εποχής του Καβάφη. Επιπλέον, δίνεται στους μαθητές η δυνατότητα να αναζητήσον στοιχεία από την ομηρική Ιθάκη και να τη συσχετίσουν με την καβαφική, καθώς επίσης και να αποκαλύψουν τη δική τους ιθάκη. Όλα τα παραπάνω θα εξυπηρετήσουν το βασικό στόχο του μαθήματος για επικοινωνιακή διάσταση, εφόσον ακολουθήσει συζήτηση μεταξύ των μαθητών που θα οδηγήσει στην ανάρτηση των τελικών διαπιστώσεών τους στο ιστολόγιο της τάξης.




Α΄ΟΜΑΔΑ

Οι μαθητές επισκέπτονται την ιστοσελίδα http://www.snhell.gr/Αφού μελετήσουν το ποίημα “Ιθάκη” του Καβάφη, να εντοπίσουν τα χαρακτηριστικά της καβαφικής ποίησης και να δικαιολογήσουν το φιλοσοφικό περιεχόμενο του ποιήματος. Συμπληρωματικά προς την προηγούμενη ιστοσελίδα οι μαθητές μπορούν να ανατρέξουν και στη διεύθυνση του εθνικού κέντρου βιβλίου http://www.ekebi.gr/ , όπου επισκέπτονται κριτικές για τον Καβάφη και το βιογραφικό του σημείωμα μέσα από την “τράπεζα δεδομένων-αρχεία”. Στη συνέχεια να εντοπίσουν στην πρώτη διεύθυνση, στο αρχείο του Καβάφη τα ποιήματα “Τείχη”, “Κεριά” και “Πόλις” και να τα συγκρίνουν με το αρχικό εντοπίζοντας ομοιότητες ή διαφορές στο περιεχόμενο, το ύφος και τη φιλοσοφημένη διάθεση του ποιητή. Ανατρέχοντας, τέλος, στο corpus των αποκηρυγμένων ποιημάτων του μπορούν να επιλέξουν ένα από αυτά και να δικαιολογήσουν την επιλογή τους. Επιπρόσθετα, θα μπορούσαν οι μαθητές να γράψουν τους αγαπημένους τους στίχους στο ιστολόγιο της τάξης.




Β΄ΟΜΑΔA

Οι μαθητές επισκέπτονται την ιστοσελίδα http://www.snhell.gr και http://www.elia.org.gr/επιλέγουν φωτογραφικό υλικό που θα παρουσιάσουν με τη βοήθεια του power point και συνδυάζουν την κάθε φωτογραφία με λεπτομέρειες από τη βιογραφία του ποιητή ή με στίχους από το σώμα των ποιημάτων του. Τέλος μπορούν να κάνουν ελεύθερη αναζήτηση στο google με τους όρους Cavafy ή Kavafis ή Κ. Π. Καβάφης.



Γ΄ΟΜΑΔΑ

Οι μαθητές επισκέπτονται την ιστοσελίδα http:/karyotakis.awardspace.com/ και εντοπίζουν το ποίημα “Πεθαίνοντας” από τη συλλογή “Νηπενθή” του Κ.Καρυωτάκη. Στόχος είναι να αντιδιαστείλουν τη μελαγχολική διάθεση του Κ.Π.Καβάφη με το μηδενισμό της ποίησης του Καρυωτάκη και να επισημάνουν την επίδραση αυτών των στοιχείων στην ψυχολογία του αναγνώστη, έτσι ώστε να φανεί η ταυτότητα του κάθε μαθητή.




Δ΄ΟΜΑΔΑ

Οι μαθητές εντοπίζουν αναγνώσεις ποιημάτων του Καβάφη ή ακόμη και μπορούν να κάνουν δικές τους και στη συνέχεια συγκρίνουν το ύφος , τον επιτονισμό και τις προθέσεις αυτού που κάνει την απαγγελία. Αναγνώσεις ποιημάτων θα βρουν στη διεύθυνση http://www.snhell.gr/ . Συμπληρωματικά οι μαθητές μπορούν να βρουν πληροφορίες γα την Ιθάκη και να συσχετίσουν την ομηρική μα την καβαφική Ιθάκη υπηρετώντας το διαθεματικό πλαίσιο. Επιπλέον, με αφορμή το στίχο “ τώρα κατάλαβες οι ιθάκες τι σημαίνουν”, μπορούν να ανακαλύψουν τη δική τους ιθάκη και να σχολιάσουν τις προσωπικές τους θέσεις.




Ε΄ΟΜΑΔΑ

Οι μαθητές αναζητούν αναφορές στον Καβάφη σε άρθρα εφημερίδων και λογοτεχνικά περιοδικά και στη συνέχεια προβαίνουν σε μία σύγκριση με την ποιητική φυσιογνωμία του Κ.Παλαμά π.χ. Ιστορικές πληροφορίες για τη ζωή στην Ελλάδα και στην Αλεξάνδρεια, βιογραφικά στοιχεία των δύο ποιητών κ.τ.λ. Στοιχεία για τον Παλαμά ή τον Καβάφη μπορούν να αντλήσουν οι μαθητές από τις ιστοσελίδες: http://www.ekebi.gr/ http://www.ta-nea.dolnet.gr/
http://www.sarantakos.com/kibwtos/komnas/palmain.html
http://www.lsa.umich.edu/modgreek ή http://www.lsa.umich.edu/kelsey/galleries/Exhibits/cavafy.html , όπου μπορούν να βρουν φωτογραφίες και άρθρα για τον Καβάφη (Πανειστήμιο Mishigan Έδρα Καβάφη) και επιπλέον άρθρα για τον ποιητή θα βρούν στη διεύθυνση http://www.cavafis.compupress.gr/στο articles, criticisms, memories.




ΤΕΛΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ


Το παραπάνω σενάριο μαθήματος δεν έχει εφαρμοστεί στην εκπαιδευτική πράξη, κρίνεται όμως προσιτό και εύκολο να υλοποιηθεί. Με την προηγούμενη, πιο εμπλουτισμένη από τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας, διαδικασία πραγματοποιείται η επικοινωνία των μαθητών, αφού αναρτήσουν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους στο ιστολόγιο της τάξης δίνοντας έτσι την επικοινωνιακή προοπτική στο μάθημα. Επίσης, η κριτική των αποτελασμάτων θα γίνει μέσα από συζήτηση και αξιολόγηση την τελευταία διδακτική ώρα. Τέλος, αν δοθεί η δυνατότητα μετακίνησης των μαθητών από ομάδα σε ομάδα, είναι δυνατό να καταλήξουμε σε ένα πιο ολοκληρωμένο αποτέλεσμα που θα αποτελεί ουσιαστικά ένα πολυτροπικό κείμενο με στίχους, εικόνες, ήχους και ενδεχομένως να μπορεί να αποτελέσει έναν νέο ψηφιακό πόρο, προάγοντας με αυτό τον τρόπο τον κλασικό γραμματισμό (απόκτηση γνώσεων), το νέο γραμματισμό (χρήση ηλεκρονικών υπολογιστών) και τον κριτικό γραμματισμό (ανάδειξη υποκειμένου).




ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

http://www.snhell.gr
http://www.ekebi.gr
http://www.elia.org.gr
http:/karyotakis.awardspace.com/
http://www.ta-nea.dolnet.gr
http://www.sarantakos.com/kibwtos/komnas/palmain.html
http://www.lsa.umich.edu/modgreek
http://www.lsa.umich.edu/kelsey/galleries/Exhibits/cavafy.html
http://www.cavafis.compupress.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: